گفتوگو با گروه چارتار : ترجمه فارسی موسیقی الکترونیک هستیم
‘گفتوگو با گروه چارتار
گرشاسبی:ترجمه فارسی موسیقی الکترونیک هستیم
گراموزیک : روزنامه فرهیختگان
:گروه چارتار دو سالی است که در سپهر موسیقی مردم‌پسند یا جوان‌پسند کشورمان ظهور کرده است؛ گروهی که با تلفیق موسیقی الکترونیک با آواز ایرانی و برداشتی آزاد از آواز ایرانی ترکیبی منحصربه‌فرد به‌وجود آورده که به گفته کارشناسان، موسیقی غریبی را تاکنون از آنها شنیده‌ایم. در این گروه چهار نفره، موسیقی الکترونیک و تنظیم الکترونیکی همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است؛ یعنی اگر برداشت آنها از آواز ایرانی را از موسیقیشان جدا کنیم شاید آنقدر عجیب نباشد و حتی آن را در زمره آوازهای خارج از موسیقی ردیف دستگاهی و با ارفاق حتی ساده شده نظام موسیقی دستگاهی با گرایش پاپ بدانیم اما هنگامی که موسیقی سوار بر آواز اجرایی می‌شود ماحصل حتی اگر پاپ باشد باز هم رنگ و بویی خاص دارد که نه می‌توان آن را گونه‌ای از موسیقی ایرانی دانست، نه خارج از آن اما هرچه هست از آن دست موسیقی‌ای است که تاکنون نداشته‌ایم و نشنیده‌ایم.
گروه چارتار متشکل از آرش فتحی آهنگساز، احسان حائری ترانه‌سرا، آیین احمدی‌فر تنظیم‌کننده و آرمان گرشاسبی خواننده، در سال ۱۳۹۰ تشکیل شده است و با گذشت دو سال به آوازهای رسیده که امسال شاهد کنسرت‌های متعدد آنها بوده‌ایم و دو سری کنسرت‌های برج میلاد آنها یکی در سالن همایش‌ها و دیگری در فضای باز برج میلاد همگی فروش بالایی داشتند؛ آن هم برای گروهی که دو سال از تاسیس آن نمی‌گذرد اما با موسیقی‌ای که جوانان جویای آنند همراه است و به خوبی از عهده جذب آنان برآمده است.
در نخستین شب جشنواره فجر نیز این گروه دو سانس اجرای پشت سر هم داشت. از این رو پنجشنبه گذشته، پیش از کنسرت‌های اولین روز جشنواره سراغ آرمان گرشاسبی خواننده این گروه رفتیم و با او گپی کوتاه زدیم. او را حین چک صدا در سالن کنسرت در کیش یافتم. متعجب می‌شوم که در کیش چه می‌کند و گپ ما این‌گونه آغاز می‌شود:
مگر فرداشب در برج میلاد تهران کنسرت ندارید؟
چرا کنسرت داریم.
فـــکر نــمی کردم اینقدر برنامه کنسرت‌هایتان فشرده باشد.
چیزی حدود یک ماه است که تور کنسرت داریم و در هفت، هشت شهرستان اجرا داشته‌ایم. در این جشنواره نمی‌خواستیم حضور داشته باشیم اما باید برویم. در برنامه‌های ما حضور در جشنواره نبود و این اتفاق خیلی ناگهانی افتاد. در واقع پیش بینی جشنواره را نکرده بودیم.
مگر از قبل شما را دعوت نکرده بودند؟
چرا اما ما برنامه‌های شهرستان‌ها و تهران را چیده بودیم به غیر از جشنواره. با توجه به اینکه ۲۲ و ۲۳ بهمن در کیش هستیم اصلا تصورش را نمی‌کردیم که ۲۴ بهمن‌ماه اجرا داشته باشیم و به ستاد جشنواره هم گفتیم نمی‌توانیم بیاییم، چون در کیش هستیم ولی اصرار کردند و قبول کردیم، اما به سختی دیگر. چون حتی برای بازگشت از کیش در روز ۲۴ بهمن‌ماه بلیت برگشت هواپیما نداشتیم و به سختی گیر آوردیم.
اجباری قبول کردید یا خودتان تصمیم گرفتید در جشنواره حاضر شوید؟
نه، خودمان تصمیم گرفتیم.
از اینکه در فهرست پاپ جشنواره قرار گرفته‌اید راضی هستید؟
خیر.
حداقل می‌توانستید بخواهید که در گروه و دسته‌ای شما را قرار دهند که موسیقی‌تلفیقی در آن جایی داشته باشد، نه پاپ.
بله، موسیقی گروه ما در بخش رقابتی نیست و در بخش جانبی جشنواره اجرا می‌شود.
چرا نمی‌خواهید در بخش رقابتی قرار گیرید؟ یا بخشی برای رقابت گروه‌هایی چون چارتار ایجاد کنند؟
به علت اینکه با چه کسی رقابت کنیم؟ ما رقیبی نداریم.
با گروه‌هایی در ژانر تلفیقی.
موسیقی تلفیقی برای خودش جشنواره جداگانه دارد و هفته موسیقی تلفیقی را در دی‌ماه داریم. امسال هم برگزار شد. موسیقی ما تلفیقی نیست، ما ترجمه موسیقی الکترونیک هستیم؛ ترجمه فارسی موسیقی الکترونیک.ترجمانی ایرانی از موسیقی الکترونیک.
گروهی که به کیفیت اجرای خود اطمینان دارد بهتر نیست در بخش رقابتی حضور پیدا کند؟
بخش رقابتی جشنواره خیلی سطح پایین‌تر از بخش جنبی آن است. آخر شما وقتی به کنداکتور برنامه‌ها نگاه کنید متوجه می‌شوید در بخش رقابتی چه کسانی هستند و در بخش جانبی چه کسانی.
امسال در بخش رقابتی اغلب گروه‌های کر و موسیقی کلاسیک رقابت دارند.
ژانر اینها ربطی به موسیقی ما ندارد.
گروه‌های تلفیقی هیچ‌گاه نخواستند در رقابت حضور داشته باشند بنابراین تاکنون برای آنها ترتیبی اتخاذ نشده است.
آنهایی که اتاق فکر جشنواره را ترتیب داده‌اند باید این موارد را بدانند که نمی‌دانند. مثلا در جشن موسیقی ما رقابت در بخش‌های مختلف را ترتیب دادند. رقابت آلبوم‌ها را در بخش موسیقی سنتی- پاپ و تلفیقی قرار داده بودند؛ یعنی آنها کارشان را بلد هستند و موسیقی تلفیقی را یک ژانر می‌دانند. هرچند ما تلفیقی نیستیم و عوام ما را تلفیقی می‌نامند.
شما سبک کاری گروه‌تان را چه می‌نامید.
ما نگاه‌های مختلفی داریم. ما هم الکترونیک هستیم، هم موسیقی سنتی، هم پاپ و هم آلترناتیو. تلفیقی اصلا معنای متفاوتی دارد اما ما تلفیقی نیستیم.
فکر می‌کنید با این همه مشغله و گرفتاری و استرس و اینکه امشب هم کنسرت در کیش دارید، آیا فردا می‌توانید اجرای خوبی داشته باشید؟
نمی‌دانم. به عنوان خواننده تاکنون چنین تجربه‌ای نداشتم که صبح از شهری خسته برسم و شب آماده شوم و کنسرت بدهم. مسلما شاید آن کیفیت لازم را نداشته باشد شاید هم بتوانیم اجرای خوبی داشته باشیم. اما می‌توانست خیلی بهتر از این باشد تا اینکه ما ده صبح از کیش به تهران برگردیم و شب قبل هم درست نخوابیده باشیم و باز هم کنسرت بدهیم.
شما را چه زمانی به جشنواره دعوت کردند؟ شش ماه قبل؟
نه خانم دل خوشی دارید ها. در ایران کسی نمی‌داند شش ماه بعد چه اتفاقی می‌افتد. یک ماه پیش به ما گفتند آن هم زمانی که برنامه‌های تور شهرستان‌ها را ترتیب داده بودیم.
به همین علت است که اغلب می‌گویند بخش پاپ اجباری در جشنواره حضور پیدا می‌کند. شما هم بین برنامه‌های از پیش‌تعیین شده به اجبار آمدید. حتی زمزمه‌هایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه اگر در جشنواره حضور پیدا نکنید از مجوز اجرا طی سال خبری نیست.
نه به ما چنین چیزی نگفتند.ما مسالمت‌آمیز گفتوگو کردیم و گفتیم نمی‌توانیم در زمان خواسته شده برسیم چون پروازی هم نبود.اما با سعی زیاد توانستیم بلیت برگشت از کیش را بگیریم. ولی جشنواره بهتر است پویا برگزار شود و این‌گونه که هر سال برگزار می‌شود کاری از پیش نمی‌برد. جشنواره موسیقی و تئاتر فجر باید مثل جشنواره فیلم پویا شود و اهمیت پیدا کند.
تصمیم داشتید که در جشنواره موسیقی فجر شرکت کنید و در آینده پیشروی خود آن را می‌دید؟ اصلا دوست داشتید در جشنواره شرکت کنید؟
[می‌خندد] بهتر است صحبت نکنیم.
مساله همین است. گروهی مثل چارتار که بلیت‌هایش در کنسرت‌های خارج از جشنواره خوب می‌فروشد، چرا باید در جشنواره شرکت کند آن هم وقتی نه رقابتی هست و نه گروه چارتار فرصت خالی برای کنسرت دارد؟ و در بین گرفتاری و جابه‌جایی‌های کنسرت‌ها در شهرستان‌ها آیا فکر می‌کنید گروه چارتار برنامه باکیفیتی اجرا می‌کند؟
یک بده بستان است. پارسال که هنوز آلبوم اول ما بیرون نیامده بود و معروف نشده بودیم، در افتتاحیه جشنواره فیلم موسیقی اجرا کردیم و این کار خیلی به معرفی گروه ما کمک کرد. حالا گروه چارتار که مخاطب دارد و مردم دوستش دارند این بار از جشنواره حمایت می‌کند.
سی‌امین سال این جشنواره است. آیا کیفیت آن راضی‌کننده است و اعتباری درخور دارد؟
نه، به نظرم جشنواره موسیقی به جای اینکه هر سال چند گروه از ارمنستان و پاکستان بیاورد اگر روی صحنه از چند گروه جوان و شناخته شده حمایت کند بهتر است.
مگر پارسال شما به تماشای برنامه‌های بخش بین الملل جشنواره نرفتید؟
نه، اصلا نمی‌دانم و تا به حال مخاطب جشنواره نبودم.
یعنی متوجه حضور انور براهم در بخش بین الملل جشنواره نشدید؟
انور ابراهیم آمد؟
بله.
در جشنواره اجرا کرد؟
بله، حتی چند سال قبلتر از آن اشتفان میکوس حضور پیدا کرد و امسال نیز دو گروه با کیفیت در بخش بین الملل داریم.اما بی‌سر و صدا برنامه‌ها را گذاشته‌اند.
نمی‌دانم اما مثل این است که پاپ‌ترین خواننده مثلا کریس دی برگ را بیاورید و بگویید خیلی بزرگ است.
کریس دی برگ برای ما ایرانی‌ها بزرگ است وگرنه در سطح جهانی شهرت چندانی ندارد.
اما به نظر من موسیقی‌ای که به جشنواره می‌آید باید پیشرو باشد و به آدم چیزی اضافه کند و تنها بزرگی یک هنرمند کافی نیست یعنی مهم نیست یک هنرمند هر چقدر بزرگ و شناخته شده به ایران بیاید چراکه اینکه موسیقی‌ای پیشروی داشته باشد مهم است.
برگردیم به بحث حضور در جشنواره که اغلب گروه‌ها و شرکت‌کنندگان نگاهی طفیلی و از سر منت به این جشنواره دارند. برای مثال پارسال در مصاحبه‌های ویژه نامه جشنواره فجر بسیاری از خوانندگان پاپ اعلام کردند ما طرفداران خود را داریم و بودن یا نبودن‌مان در جشنواره مهم نیست…
این حرف‌ها را همه زده‌اند. آخر این حرف‌ها چه دردی از ما دوا می‌کند؟ یا چه فایده‌ای دارد؟ هم ما می‌دانیم، هم شما می‌دانید و هم مسئولان می‌دانند. بخشی از واقعیت را که خیلی پررنگ‌تر است اغلب همه می‌بینند و گفتن ندارد. الان جشنواره‌ای برگزار شده و باید اجرا کنیم. اینکه از سر منت بگوییم ما مخاطب خود را داریم پس باید پرسید چرا می‌روید در جشنواره اجرا می‌کنید؟ جشنواره چه ویژگی‌ای برایتان دارد؟ این سوال‌ها مهم است و جواب‌ها هم مشخص است. شما هم اینها را می‌دانید و می‌دانید پاسخ من چیست.من هم به همین دلیل طفره می‌روم برای شنیدن آنچه شما مشتاق شنیدنش هستید. آخر از این حرف‌ها چه درمی‌آید؟
حداقل این است که گروه چارتار سعی می‌کند در جشنواره دیگر حضوری خسته نداشته باشد یا اگر حضور دارد بی‌انگیزه و از سر تکلیف نباشد و با انرژی روی سن برود و دست‌اندرکاران نیز به مخاطبان احترام بیشتری بگذارند. این‌گونه نباشد که چارتار موظف شود با خستگی حاصل از اجراهای شهرستان‌ها بلافاصله در جشنواره هم حضور پیدا کند.
مردم برای جشنواره بلیت خریده‌اند و مطمئنم که خیلی از آنها کاری به جشنواره نداشتند و به خاطر چارتار بلیت خریده‌اند و مطمئنم گروه ما ذره‌ای کم نمی‌گذارد. ما از جانمان مایه می‌گذاریم تا آنها کم و کسری در سالن حس نکنند.
مصاحبه از لیلا موسی زاده
