بررسی موسیقی سریال امام علی(ع) / دانلود تیتراژ ماندگار این سریال
بررسی موسیقی سریال امام علی(ع)
دانلود تیتراژ سریال امام علی(ع)
پارس نوا: سریال تاریخی و ماندگار امام علی(ع) که به شرح زندگی حضرت امیرالمومنین علی(ع) از شروع خلافت تا شهادت آن حضرت پرداخت به نویسندگی و کارگردانی داوود میرباقری سال ۱۳۷۶ از شبکه یک سیما پخش شد، به دلایل متعدد توانست توجه مخاطبان را به خود جلب کند و سنگ بنای خوبی برای حرکتهای بعدی فیلمسازان شود.
در این سریال بازیگرانی چون داریوش ارجمند، محمدرضا شریفینیا، سیروس گرجستانی، سعید نیکپور، عنایت بخشی، ویشکا آسایش، انوشیروان ارجمند، جواد خدادادی، عنایتالله شفیعی و… هنرنمایی کردند.
ساخت موسیقی این سریال که یکی از ماندگارترین موسیقیهای تاریخ تلویزیون است به عهده فرهاد فخرالدینی بود.
نوشتن درباره موسیقی سریال امام علی (ع) از جهتی بسیار ساده و از جهت دیگر بسیار دشوار است. ساده است چون همه مردم بارها آن را شنیدهاند و زمزمه کردهاند و بخوبی میشناسند، اما دشوار است چون اثری است برگرفته از سالها پژوهش آهنگساز فرهاد فخرالدینی از آن نظر که آهنگسازی مولف و پژوهنده است و همیشه برای ارائه موسیقیهای خود عاملی غافلگیرکننده در دست دارد که یکی از آنها را در موسیقی سریال امام علی(ع) میشنویم.
او پیشتر هم تاثیر تامل و ژرفاندیشیهای خود را در موسیقی ایرانی از راههای گوناگون نشان داده بود. مثلا در مورد مقام نوا که در موسیقی «سربداران» به کار رفته از تغییر فواصل شور و نوا در طول تاریخ سخن گفته بود و در اثر خود آن گونه که باور داشت، مقام نوا را بدون استفاده از ربع پرده به کار برده بود.
این بار اما بهرهگیری فخرالدینی از دانستههای خود در زمینه پیشینه موسیقی ایران، اندکی جدیتر و عمیقتر بود.
او طی سالهای آغازین دهه ۴۰ با راهنماییهای دکتر مهدی برکشلی، پژوهشهایی در زمینه پردهبندی تنبور خراسان به روایت ابونصر فارابی انجام داده بود و سپس به سراغ متون کهن دیگری که در باب موسیقی موجود بودند رفته و از میان آنها شیوه آوانگاری عبدالقادر مراغهای در دو کتاب مقاصد المالحان و جامع المالحان نظر او را بیشتر به خود جلب کرد.
از آنجا که عبدالقادر این الحان را با حروف ابجد ثبت کرده بود، با توجه به گذشت قرنها و منسوخ شدن این شیوه آوانگاری، دستیابی به نغمه اصلی این الحان نیازمند پژوهش و بررسیهای دقیق بوده است، آنچنان که خود فخرالدینی بیان میکند رمزگشایی و کشف شعر و آهنگ قطعهای موسیقی از عبدالقادر را که سالها پژوهشگران خارجی و خودی روی آن کار کرده بودند، پس از نزدیک به ۳۰ سال به او رسید و او توانست این مهم را به انجام برساند.
این آهنگ را فخرالدینی به عنوان موسیقی تیتراژ سریال امام علی(ع) با دو زبان فارسی و عربی به کار برد. اجرای بخش آواز این تصنیف به عهده صدیق تعریف بود. روانی و ملودی و تنظیم زیبا و دلنشین فخرالدینی همراه با اجرای خوب صدیق تعریف، همه باعث شد این موسیقی یکی از ماندگارترین موسیقیهای سریالهای تلویزیونی در تاریخ ایران شود.
متأسفانه به دلیل عدم آشنایی با زبان عربی این شعر بعضا به اشتباه در فضای مجازی منتشر شده است و حتی صدیق تعریف نیز از این قاعده مستثنا نیست و در خواندن دچار اشتباه شده است. ظاهرا اشعار عربی این متن سروده خود مراغه ای نیست تا جایی که عده ای از اهل تصوف با نقل احادیثی شعر را منسوب به صفه نشینان زمان پیامبر اکرم(ص) می دانند که یکی از آنها در حضور حضرت خواند و ایشان از این ابیات لذت بردند و شاید به همین دلیل در میان اشعار ابن فارض، سهروردی و مراغه ای و … دیده می شود. متن ویرایش و اعراب گذاری شده این شعر را به همراه صوت آن برای کسانی که با شنیدن آن به یاد آن امام بزرگ می افتند در زیر قرار داده شده است:
کلَّ صُبْحٍ وَکُلَّ إشراقٍ [أیا] / تبکِی عینی بِدمعِ مُشتاقٍ [أیا]
قَدْ لَسَعَتْ حَیَّهُ الهوى کَبِدی / فَلا طَبیبَ لها ولا راقیَ
إلّا الحبیبَ الذی شَغَفْتُ بِهِ / فَعِنْدَهُ رُقْیَتی وَتِریاقی
زد مار هوا بر جگر غمناکم / سودی نکند فسونگر چالاکم
آن یار که عاشق جمالش شده ام / هم نزد وی است رقیه و تریاکم
دانلود تیتراژ ماندگار سریال امام علی (ع)
آلبوم موسیقی متن این سریال که شامل ۱۷ قطعه با عناوین «کل صبح»، «مالک اشتر»، «رقص خنجر»، «قطام»، «کاخ سبز»، «تنهایی»، «دیدار»، «همای رحمت»، «کاروان عایشه»، «سوران۱»، «عروسی ابوذر»، «سپاه علی(ع)»، «سپاه معاویه»، «جنگ صفین»، «سواران۲»، «شربت مرگ» و «شهادت» می باشد، توسط مؤسسه «سروش» نیز منتشر شده است.
منبع: آرشیو جام جام(مرتضی سروش نیا) و عبد منیب